De moeder van Jetske Anema nam deel aan het Embrace-programma Muziek en dementie. De muzikale bijeenkomsten deden haar moeder zichtbaar goed en dat maakte haar nieuwsgierig. Ze aarzelde dan ook niet toen ze aan mocht sluiten bij de speciale training voor zorgmedewerkers. Tijdens deze training leerde ze via muziek contact te maken met kwetsbare mensen. Dat leverde bijzondere ervaringen en mooie momenten op. Oók in coronatijd.
Ze is een doorgewinterde muzikante, al jaren speelt ze accordeon voor gezelschappen en bij de volksdansvereniging. Met de training Muziek en dementie ging voor haar een heel nieuwe wereld open. Jetske: “Ik was gewend om ‘op te treden’. Nu ging het vooral om contact maken via de muziek, en dan ook nog met kwetsbare mensen.” Dat contact kun je maken door mensen uit te nodigen om mee te doen, zo leerde ze. Dat kan door mensen een eenvoudig muziekinstrument of een dirigeerstokje te geven. Jetske: “Samen muziek maken geeft mensen het gevoel dat ze erbij horen, dat ze deel uitmaken van een groter geheel. Ik leerde ook dat het belangrijk is om mensen gericht aandacht te geven, bijvoorbeeld via oogcontact of door het vastpakken van een hand.”
‘Het allerleukste optreden ooit’
Samen met vrijwilliger en toetsenist Marten Hiemstra (keyboard) organiseerde Jetske een muzieksessie met bewoners van de wooneenheid van haar moeder. Vanwege corona met de nodige veiligheidsmaatregelen, waaronder het dragen van een mondkapje. Jetske: ”Ik had wat eenvoudige (percussie) instrumenten aangeschaft om uit te delen. We begonnen met een vierkwartsmaat, dat is redelijk makkelijk aanhaken wat ritme betreft. Tot mijn verrassing sloeg het eigenlijk direct aan, mensen deden enthousiast mee en leefden op. Marten zei later tegen me: ‘Dit is echt het allerleukste optreden dat ik ooit gedaan heb.”
Soms gebeurt er ineens iets
Aan de buitenkant zie je soms niet meteen wat muziek met iemand doet. Sommige mensen reageren wat rustiger of ogenschijnlijk helemaal niet. En soms gebeurt er plotseling iets dat je versteld doet staan. Zoals bij een meneer met Parkinson die ook in de huiskamer zat. Jetske: ”Deze meneer kon zichzelf niet meer scheren, een zorgmedewerker was aanwezig om hem daarbij te helpen. Terwijl ik accordeon speelde en de andere bewoners meetrommelden, zag ik ineens dat meneer zijn scheerapparaat tot drie keer toe aanzette en zichzelf begon te scheren. De zorgmedewerker stond perplex en liep naar de gang om haar collega’s te vertellen wat er gebeurde. Die wisten niet wat ze zagen.”
Hoe is zoiets te verklaren? Muziek doet iets met je brein, aldus Jetske: “Vergelijk het met het maken van een flinke wandeling. Tijdens het lopen komt er soms zomaar van alles naar boven, dingen die er eerst niet leken te zijn. De vaardigheid van het scheren zat nog in het brein van die meneer. En door de muziek kwam dat weer naar boven.”
Online muziek maken
Ook samen met haar moeder maakt Jetske muziek. En wanneer ze door corona niet langs kan komen, doet ze dat via het beeldscherm. Jetske: “Mijn moeder (89 jaar) heeft zelf ook corona gehad, gelukkig is ze daar goed doorheen gekomen. In die tijd maakten we samen online muziek. Ik speel accordeon en zij klapt. Het is wel wat lastiger om via het beeldscherm contact te maken, ik moet meer doen om haar aandacht te krijgen. Maar het is heel erg fijn om tijdens zo’n videocontact samen meer te kunnen dan alleen maar praten. Samen muziek maken geeft zoveel plezier. Dat doet haar heel erg goed, en mijzelf ook.”
De sessies organiseert Jetske in overleg met de zorg: soms op haar initiatief en soms op initiatief van de zorg. Jetske: “De zorg belt soms als mijn moeder onrustig is. Van samen muziek maken knapt ze op en wordt ze rustiger. Dat is fijn voor mijn moeder én natuurlijk ook voor de zorgmedewerkers.”
Ben je mantelzorger of zorgmedewerker en wil je kwetsbare mensen blij maken met muziek, ook in deze tijd? Misschien zijn de Online Inspiratiesessies voor zorgmedewerkers en mantelzorgers wel iets voor jou.